Kaç?k Prens Podcast: Psikoloji Ve Günlük Hayat Üzerine Söyleiler

Bölümün açılışında Melih Kavukçu Google NotebookLM'in podcast yaratabilen yapay zekasına meydan okudu. Ardından bir ilişkide sürekli değişe değişe "ben"i yitirmek ne kadar ciddi bir risk olabilir diye tartıştık.

Son iki bölümde konuştuğumuz süreçlerin ilişki mutluluğuna etkisinin tahmin edilenden az olması Melih’i kızdırınca serinin üçüncü bölümünü ilişkide mutluluğu artıran süreçlere ayırdık.

Yurt gezilerine İç Anadolu’da devam eden Melih Kavukçu telefondan yeni bölüm kaydı için bağlandı. 43 ülkeden 49 laboratuvarın zihnimizdeki ideal eş standartlarının ilişki doyumuna etkisini incelediği yeni bir araştırmayı konuştuk.

Eşinizin yaşadığı stresli bir olay karşısında sizin olumsuz duygularınızın artması eşinizi ilişkinizde daha mutlu mu yapar daha mutsuz mu? Mevzu mühim, tüyolar kritik olunca Melih Kavukçu seyahatti, internet erişim problemiydi dinlemedi; bir kafede cep telefonundan bağlandı ve bölümü kaydettik.

Bir işi iyi yapmak için en iyi tavsiyeyi o işin ustasının mı vereceğini düşünüyoruz? Peki ustalardan alınan tavsiye usta olmayanlardan alınan tavsiyeye göre performansı gerçekten artırıyor mu? Artırmıyorsa niye ısrarla ustalardan tavsiye istiyoruz?

GPT-4o’nun sahne almasıyla ortamlarda AI sohbetleri yeniden ısındı. Sosyal psikoloji araştırmalarında AI’ın yeni ve henüz çok basit uygulamalarını konuştuk. Sınırını göremediğimiz olasılıklar bizi bir gün AI sevgiliyle ilişki üzerine bölüm yapmaya götürür mü sorusuna ilişkin spekülasyonlarımızı kayda geçirdik.

Önünüzde iki iş teklifi var: Birinin ücreti yüksek fakat işi anlamlı bulmuyorsunuz, diğer işi anlamlı buluyorsunuz ama ücreti düşük. Hangisini seçersiniz? Haliniz vaktiniz yerindeyse seçiminiz ne olur? Tüm bunların Matrix’te Morpheus’u satan Cypher karakteriyle ne ilgisi var? Bütün soruların cevapları yeni bölümümüzde!

Her sene Mart ayında yaptığımız gibi önce olabildiğince cehaletimizle Oscar'ları yorumladık. Sonra dümeni biraz daha iyi bildiğimiz bir alana kırdık ve sosyal psikolojinin kendimizce beş büyük fikrini sıraladık.

Yardıma ihtiyacı olan biri var ve etrafta sadece siz varsınız. Yardım eder misiniz? Peki ya etrafta başkaları da varsa? Yardım etmeye yatkınlığınız halen aynı mı olur yoksa düşer mi? 

Onuncu yılımızın ilk bölümünde yeni yıl kararlarına farklı bir perspektiften bakalım dedik. Hiç yeni yıl kararı almasak karar alanlardan bir farkımız olur mu? Kararları aldık diyelim, büyük ihtimalle hepsinin gereğini yerine getiremeyeceğiz. O durumda ne yapmak lazım?

Yakın ilişkilerimizin esenliğimize etkisini bu podcastte çok konuştuk. Yakın olmadığımız tanıdıklar ya da hiç tanımadığımız insanlarla yaşadığımız günlük küçük etkileşimler de mutluluğumuzu artırıyor olabilir mi? Yeni bölümde, KONDA ile iş birliği yaptığımız Türkiye genelindeki bir araştırmamızın ışığında bu soruya yanıt aradık.

Yeni bölüme kendimizi ait hissettiğimiz grupların üyelerinin ahlaki ihlallerine neden sert tepki veriyoruz sorusuna cevap arayarak başladık. Laf lafı açıp nazımızın geçtiği yakınlarımıza neden sert davrandığımıza kadar geldi.

Bazı kültürlerin görece daha bireyci bazılarınınsa toplulukçu olmasının belirleyicilerinden biri o kültürlerin nasıl bir sosyal, fiziksel, ekonomik çevrede oluştuğu. Yeni bölümde kültürlerin oluşumunda tarihsel olarak baskın geçim kaynaklarının rolünü konuştuk. Atası buğday yetiştirenin mi pirinç yetiştirenin mi Starbucks’ta ortamın sahibiymiş gibi davranacağı sorusunu irdeledik!

Son haftalarda sosyal psikoloji ve davranışsal ekonomi alanları iki büyük araştırma yolsuzluğu ile çalkalanıyor. Ünlü bilim insanları Dan Ariely (Duke Üniversitesi) ve Francesca Gino’nun (Harvard Üniversitesi) araştırmalarında usulsüzlük olduğuna dair ciddi iddialar var. Dan Ariely’nin çalışmalarından bazılarına biz de 8 sene önceki bir bölümümüzde değinmiştik. Olayların iç yüzünü, neler yaşandığını, 8 sene önce bahsettiğimiz hangi çalışmaların artık hükümsüz olduğunu uzun uzun konuştuk. Magazini, gıybeti bol bir bölüm oldu.

Kapın bir avuç çiğdem gelin! Melih Barbie filminin çekilmesini dünyanın kötüye gittiğini gösteren kanıt olarak sundu. Gerçekten her şey kötüye mi gidiyor yoksa iyiye giden şeyler de var mı? Her şeyin kötüye gittiğini düşünmenin riskleri neler? Bu risklerden korunmak için ne yapmak gerekir? Siz iyisi mi iki avuç çiğdem alın gelin, muhabbet uzadı!

İşler birbiri ardına yığılıp hepsi nasıl yetişecek stresi başlayınca ne yapacaksınız? Önce derin bir nefes alıp ardından da bir yandan üretkenliği korurken diğer yandan veriminizi artıracak beş önerimizi dinleyeceksiniz. Sonra her şey hallolacak!

Bu bölümün ana sorusu yine bir dinleyicimizden: Herkesin kaynaklarının, imkânlarının, sermayelerinin birbirinden farklı olduğu bir ortamda başarılı olup olmadığımıza karar vermek için kendimizi kimle karşılaştıracağız? Bu güzel sorunun yanına biz de bir bonus soru ekledik: Madem oyunu oynadığımız şartlar, kimin neyi başardığında bu kadar etkili, o halde şartları eşitlemek önemli bir toplumsal katkı. Şartları eşitlemeyi ve dezavantajlı grupları desteklemeyi amaçlayan programlar etkili oluyor mu?

Beyin göçünün ve genç bireylerin yurt dışında yaşama isteğinin çok konuşulduğu bu dönemde 10 yıldan fazladır yurt dışında yaşayan bir dinleyicimizden samimi bir mesaj geldi. Gitmek mi kalmak mı? Gitmeden önceki beklentilerle gittiğindeki gerçekler ne kadar örtüşüyor? Kendini ne oraya ne buraya ait hissedip arada kalma riski var mı? Yeni bölümde gurbetin kısa ve uzun vadede hissettirdikleri üzerine konuştuk.

6 Şubat depreminden sonra çektiğimiz ilk bölümümüzü savaş, sığınma, doğal afet gibi travma yaratma potansiyeli olan olayların etkilerini inceleyen çalışmalara ayırdık. Böylesine vahim olaylarda bile insanlarda gözlemlenen psikolojik dayanıklılık bir meslektaşımızın söylediği gibi umutlarımızı taze tutabilmemize yardımcı oluyor.

Bu bölümü 6 Şubat 2023 depreminden önce çekmiştik. Deprem felaketinin ardından yayınlarımıza bir süre ara verdik. Tekrar yayınlarımıza dönerken hem bu bölümü (152) hem de deprem sonrası çektiğimiz ilk bölümü (153) aynı anda yayınlamaya karar verdik. Çiğdemle Baş Başa’nın bu bölümünde konumuz pesimizm.